Slijtageslag - Motorjeans op de pijnbank

Wie het ChromeBurner Magazine van 2021 heeft gelezen, kan zich wellicht nog het artikel voor de geest halen waarin we informatie gaven over de verschillende keurmerken die motorjeans kunnen behalen. We kregen daar veel positieve reacties op en in het afgelopen jaar hebben wij gemerkt dat onze klanten steeds bewuster zijn geworden van de verschillende niveaus van bescherming bij motorjeans. Dat is op zich ook niet gek, want bij uitstek zijn motorjeans een heel duidelijk kledingstuk waarbij de verschillende veiligheidsniveaus zich vrijwel direct vertalen in de look, feel en het draagcomfort. Laten dat nou nét de belangrijkste drie aspecten zijn waarom je überhaupt graag een motorjeans wilt hebben in plaats van een leren of textiele broek. Voor deze editie van het magazine zijn we nog wat dieper op de materie ingegaan: we zijn samen met REV’IT! het laboratorium ingedoken om twee verschillende motorjeans te onderwerpen aan de tests die ze ook moeten doorstaan om een CE-certificering te halen en zelf te kunnen ervaren waar de verschillen precies in zitten!

Een frisse wind 

Het testen en certificeren van motorkleding is niet geheel nieuw. Inmiddels is de geldende norm de EN 17092 norm maar die is niet uit de lucht komen vallen. De verre voorouder van deze norm stamt uit 1989 en was behoorlijk achterhaald. Daarnaast was hij niet specifiek toegepast op motorrijders. In 2002 volgde een eerste poging om de veiligheid van motorkleding objectief en consistent te kunnen beoordelen maar deze richtlijn was uitsluitend van toepassing op professioneel gebruik (koeriers, personentransport per motor, medische noodhulp et cetera) van motorkleding en werd daardoor op grote schaal ontweken door de motorkledingindustrie. Immers was het voor de fabrikanten veel gunstiger om minder veilige kleding op de markt te brengen voor recreatieve rijders of forensen en ze kwamen daar dan ook eigenlijk straffeloos mee weg!

Sinds 2020 waait er een frisse wind en de huidige EN 17092 gaat gelukkig een stuk verder de diepte in. Voor elk type kledingstuk zijn er richtlijnen opgesteld waarbij het menselijk lichaam in verschillende zones (1 t/m 3) is ingedeeld waarbij zone 1 de meest kritieke zones zijn en 3 de minst kritieke. Om een bepaalde certificering te behalen, zullen producten in die zones naar behoren moeten scoren. Dit normenpakket is tot stand gekomen via de zogenaamde Working Group 9, een collectief van zo’n 35 Europese vertegenwoordigers zoals kledingfabrikanten, keuringsinstanties en aandeelhouders. Dit klinkt in eerste instantie wellicht als een “wij van WC-eend” verhaal, maar de praktijk heeft uitgewezen dat de normen streng doch realistisch zijn opgesteld. De EN 17092 norm is in positieve zin een enorm complexe norm met veel aandacht voor detail en we kunnen het er eindeloos over hebben maar voor dit artikel zullen we zoals eerder gezegd nog eens goed inzoomen op motorjeans.

In de wasmachine ermee!

Goed, dat was even de theorie! Maar wat moet een kledingstuk nu allemaal in het laboratorium doorstaan om een bepaalde certificering te verdienen? Voor de EN 17092 normering zijn een aantal gestandaardiseerde tests opgenomen. Laten we beginnen met de twee minst “tastbare” tests. Als eerste is er de test voor de dimensionale stabiliteit. Dit klinkt ingewikkeld maar heel cru gezegd is dit de wasmachinetest. Een kledingstuk moet een vijftal speciale wascycli doorstaan in een high-tech wasmachine. Na die wascycli mag het kledingstuk maximaal 5 procent gekrompen of uitgerekt zijn.

Het doel hiervan is voorkomen dat het kledingstuk te veel krimpt of uitrekt, waardoor de zo belangrijke pasvorm behouden blijft (denk even terug aan de kritieke zones van het lichaam) maar ook de protectoren op de juiste plek blijven zitten. Daarnaast is het wassen van kleding natuurlijk een licht chemisch proces, wat potentieel invloed zou kunnen hebben op de mechanische eigenschappen van de gebruikte stoffen. De tweede test gaat om schadelijkheid; zowel voor de mens als het milieu. Er wordt getest op pH, gebruikte chemische (kleur)stoffen moeten binnen veiligheidsgrenzen blijven en het kledingstuk mag geen huidirritatie veroorzaken. Hierbij moet je niet alleen aan de gebruikte stoffen denken, maar ook aan de ritsen en knopen.

De meest interessante tests zijn die voor het bepalen van de slijtvastheid, scheursterkte en naadsterkte. Juist deze tests hebben wij in den lijve mogen aanschouwen!

Meerdere wegen naar Rome 

Om het verschil in sterkte en slijtvastheid goed in beeld te kunnen brengen hebben wij voor deze tests twee broeken gepakt: een REV’IT! Piston A-gecertificeerde zogenaamde “single-layer” van 12,5oz Cordura Denim en een REV’IT! Reed AAA-gecertificeerde “double-layer” van 16oz Cordura Denim mét REV’IT!’s eigen PWR|Shield high-grade polyamide/nylonvezel op de kritieke zones. Van beide broeken is het hoofdbestanddeel dus Cordura Denim, wat een mix van Cordura-vezels met traditionele denim is. Op het eerste gezicht valt gelijk al iets op. De Piston heeft een modieuze washing, waar de Reed effen blauw is. REV’IT!’s Lab Coordinator Jorrit Memel legt uit: “We kunnen het uiterlijk van een jeans op meerdere manieren beïnvloeden. Dit kan bijvoorbeeld door chemische washings, door het afschuren van de geverfde stof, door een laser of door middel van een stone wash. Wat je in feite in alle gevallen doet, is het beschadigen van de stof. Dit is voor een normale spijkerbroek minder van belang maar als je probeert een bepaalde slijtvastheid en scheursterkte te realiseren voor een motorspijkerbroek is dat een ander verhaal. Dit is ook de reden dat je meer keus hebt qua washings bij de motorjeans bij de B- of A-certificeringen dan bij de triple-A modellen.”. Afgezien van het uiterlijk, merk je ook direct verschil tussen de twee broeken wanneer je ze oppakt en tussen je vingers laat glijden. Het gewicht van een stof wordt gemeten in ounce per vierkante yard. De 12,5oz stof van de Piston broek voelt lichter, zachter en soepeler dan de 16oz stof van de Reed broek die op zijn beurt wat harder en stugger voelt. Voordat we de slijtvastheidstest hebben gedaan kunnen we gevoelsmatig al wel aanwijzen welke broek daar beter op gaat scoren!

Let’s put them to the test!

Om de slijtvastheid van de broeken te testen, worden er per broek een drietal ronde samples uitgeknipt. Deze worden op de zogenaamde AART Darmstadtmachine geplaatst, vernoemd naar de universiteit waar deze machine ooit bedacht en ontwikkeld is. Deze machine bestaat uit een drietal roterende armen met daaronder een betonnen tegel. Die betonnen tegel wordt dusdanig bewerkt dat hij een gemiddelde frictiecoëfficiënt heeft die in de EN 17092 norm is vastgelegd. In lekentaal: de tegel deed ons denken aan een oud, slecht onderhouden stuk wegdek ergens in Oost-Europa. Hij was in ieder geval een heel stuk ruwer dan het asfalt op onze snelwegen! Omdat een stof bestaat uit warp (ketting) en een weft (inslag), de lengte- en breedterichtingen waarin de draden lopen, worden de drie samples in verschillende richtingen op de machine geplaatst. Parallel aan de warp, parallel aan de weft en één sample in een hoek van 45 graden op die twee. Dit om uit te sluiten dat de stof wellicht verschillend presteert onder verschillende hoeken.

De stof zal in alledrie de hoeken de test moeten doorstaan. We beginnen met de Piston met A-certificering. Zoals eerder vermeld moet deze bij een val van 45 km/h heel blijven en de machine wordt ingesteld. De armen beginnen te draaien en het tempo wordt serieus opgevoerd. De samples komen op hoog tempo voorbij vliegen totdat ineens.. “BWAF”. De machine laat de armen op de betonnen steen vallen met een kracht die een val van een persoon van 75 kg simuleert. Door de wrijving tussen de samples en de betonnen tegel komen de armen vrij snel tot stilstand en de ruimte vult zich met de geur van gepijnigd textiel. Best heftig! Jorrit verwijdert de samples en op de foto hieronder kun je zien dat alledrie de samples zichtbaar beschadigd zijn en dun beginnen te worden. Maar doorgesleten? Dat niet! Jorrit heeft onze gezichtsuitdrukking tijdens de test gezien en merkt grinnikend op: “Dit was nog niets, straks komt de triple-A broek nog!”. De samples van de Reed met AAA-certificering worden geprepareerd en de machine wordt weer ingesteld, ditmaal om een val bij een snelheid van 120 km/h te simuleren. De machine start weer op en begint snelheid te maken. Sneller en sneller, tot de samples met een zoemend geluid voorbij vliegen en de machine begint te schudden.”KLAP!” De samples klappen op het beton en komend na een aantal seconden luid schurend en schuivend tot stilstand.

In de machine hangt een grijze rookwolk en de lucht in het laboratorium is bijna niet te harden. Wat een geweld! Als dit een val van 120 km/h simuleert, dan besef je plots weer hoe belangrijk goede kleding is. Jorrit verwijdert wederom de samples en wat blijkt; ondanks het geweld en de intensiteit die voelbaar een factor 3 hoger was dan bij de vorige test, is ook hier geen gaatje te ontdekken. De stof is beschadigd, maar wederom niet doorgesleten. En je eigen huid eronder dus ook niet!

 

We lopen verder naar de trekmachine. Deze kan zowel de scheursterkte als de naadsterkte van de broeken testen. Bij de scheursterkte wordt er een sample gepakt dat al gedeeltelijk is ingeknipt. De machine pakt twee uiteinden vast en door langzaam de trekkracht op te voeren, moet de stof verder open gaan scheuren. De kracht waarbij dit mag gebeuren is uiteraard vastgelegd in de norm. De Piston broek begint langzaam, draadje voor draadje verder te scheuren bij een bepaalde trekkracht, uitgedrukt in Newton. De exacte waarde mogen wij helaas niet communiceren van REV’IT!, maar we mochten wel zelf op een veerunster uitproberen om diezelfde kracht uit te voeren.

Om een indruk te geven: onze collega Rick, geen onbekende in de sportschool, kon deze waarde met veel moeite één seconde halen waar de sample in de machine deze kracht meerdere minuten lang te verduren kreeg. De Reed AAA-broek haalt een waarde die ongeveer 2,5 keer hoger ligt, een aanzienlijk verschil! In de grafiek zie je duidelijk het verschil tussen de broeken. De groene en rode lijn zijn van de Piston broek in warp- en weftrichting en de blauwe en oranje zijn van de Reed. Elke piek in de grafiek is een punt waarop draden knappen en de machine weer opnieuw kracht moet gaan opbouwen tot de volgende piek, wanneer de volgende draden knappen.

Aan dezelfde machine de taak om ook de stiknaden op sterkte te testen. Gevoelsmatig zijn de stiknaden het zwakste punt van een kledingstuk. Niets blijkt minder waar. REV’IT! maakt bij hun motorjeans gebruik van drievoudige stiknaden, ook wel safety seams genoemd. De machine voert gestaag zijn uitgeoefende kracht op en wat schetst onze verbazing: het is uiteindelijk de stof zélf die begint te scheuren en niet de stiknaad. En we hebben net al gezien hoe sterk die stof is. Maak je over die stiknaden dus maar geen zorgen, die zijn praktisch onfeilbaar!

Resumé: het advies voor de praktijk

We praten nog even na met Jorrit, waarbij het belangrijkste discussiepunt eigenlijk is welke broek je nu zou moeten aanschaffen. Jorrit is daarin heel nuchter, maar ook duidelijk: “Zorg altijd, of je het nu hebt over laarzen, handschoenen of in dit geval een motorjeans, dat je kledingstuk bij jouw manier en stijl van motorrijden past. Kijk, rijd je doorgaans rustig binnendoor met mooi weer een rondje om de kerk? Dan kan ik mij er helemaal in vinden dat je een A-gecertificeerde broek waarschijnlijk prima vindt. Officieel mag ik het niet zeggen, maar stel dat je valt bij een snelheid hoger dan die 45 km/h dan heb je ook nog de knieprotectoren die je een handje helpen want die komen altijd nog eerder het asfalt tegen dan jouw knieën zelf. Maar vind jij het gaaf om met een Hayabusa de snelheidslimieten aan je laars te lappen of maak je gewoon veel snelle snelwegkilometers? Kijk dan alsjeblieft eerst naar de veiligste broek die je kunt kopen. Een concessie doen qua veiligheid omdat je bijvoorbeeld een AA-gecertificeerde broek comfortabeler of mooier vindt, kan natuurlijk altijd nog. Maar wees je dan wel bewust van het feit dát je dan een concessie doet. Het liefst zie ik dan ook dat je dan je rijstijl aanpast! Wat mij betreft is het in ieder geval altijd onverstandig om zónder knieprotectie te rijden, zoals bijvoorbeeld met een B-gecertificeerde broek”. En met een knipoog: “Maar die hebben we bij REV’IT! dan ook niet in het assortiment!”